Jak i gdzie powstaje złoto?

Złoto to jeden z najbardziej znanych i rozpoznawalnych metali szlachetnych na świecie. Wydobywa się go praktycznie na wszystkich kontynentach i bez problemu można poddać go recyklingowi. Dzięki temu na nowo produkuje się z niego przedmioty, mimo ograniczonych zasobów. Jak wygląda historia złota? Przeczytaj artykuł i sprawdź, jak powstało złoto, gdzie występuje najwięcej tego metalu na świecie a także, ile złota wydobyto dotychczas i ile jeszcze go zostało na powierzchni Ziemi. 

Złoto na powierzchni Ziemi – skąd się wzięło?

Złoto z pyłu kosmicznego

Skąd się bierze złoto? Według naukowców, większość złota powstała z pyłu kosmicznego, z którego składa się cały Układ Słoneczny. Kiedy formowała się Ziemia, złoto i inne ciężkie pierwiastki spłynęły do jądra, czyli jej wnętrza, stanowiąc ostatnią z trzech głównych warstw. 

Tak głęboko znajdujące się złoto, tj. około 20 kilometrów pod powierzchnią oceanów i 70 kilometrów pod powierzchnią kontynentów, nie jest dostępne dla człowieka. Dopiero wybuchy wulkaniczne przesuwają złoto bliżej powierzchni ziemi, sprawiając, że można je wydobyć. 

Złoto z Wielkiego Bombardowania

Kolejną teorią powstania złota na Ziemi jest Wielkie Bombardowanie. Mówi się, że wiele pierwiastków dotarło na naszą planetę wskutek potężnego deszczu meteorytów, czyli zderzenia gwiazd neutronowych i ich eksplozji, tuż po uformowaniu się planet.  

Spadające meteoryty na powierzchnię Ziemi przyniosły ze sobą m.in. złoto, dzięki czemu zostało ono w jej zewnętrznej warstwie (skorupie ziemskiej), z której do dzisiaj wydobywa się ten cenny kruszec.

Wszystkie powyższe wydarzenia doprowadziły do tego, że początkowo złoto można było znaleźć praktycznie przy powierzchni Ziemi w postaci samorodków, bez konieczności głębokich wykopów i użycia ciężkiego sprzętu. Obecnie ruch płyt tektonicznych i inne zjawiska wypychają złoto bliżej powierzchni Ziemi, ale jego wydobycie nie jest już tak łatwe, jak kiedyś, wymagając coraz więcej czasu i wysiłku, co wpływa na cenę złota. 

Odkrycie złota

Pierwsze zapiski o obecności złota na Ziemi sięgają chalkolitu, czyli czasu przejściowego między epoką kamienia i brązu. Okazuje się, że już wtedy używane były złote artefakty na terenach dzisiejszych Bałkanów datowane na IV w. p.n.e.

Złoto używane i znane było również w starożytnym Egipcie, gdzie według danych historycznych wydobywano około tony królewskiego metalu w ciągu roku. Co ciekawe, to właśnie w Egipcie została opracowana pierwsza metoda wytapiania złota.

Występowanie złota na świecie

Obecnie złoto, a dokładniej jego złoża pierwotne i złoża wtórne, można znaleźć praktycznie na każdym kontynencie. Aż 70 krajów zajmuje się jego codziennym wydobyciem, z czego największe ilości czerpią takie kraje jak:

• Australia, 
• Chiny,
• Kanada,
• Rosja,
• Stany Zjednoczone. 

Duże złoża złota znajdują się również na terenie Afryki, a dokładniej w Ghanie, która w 2021 roku była na 6 miejscu światowego rankingu wydobycia złota. Duże znaczenie w wydobyciu wśród krajów afrykańskich odgrywa także Burkina Faso, Mali, Wybrzeże Kości Słoniowe czy Republika Południowej Afryki. Co ciekawe, to właśnie w RPA została wybita pierwsza moneta bulionowa na świecie, czyli Krugerrand. 

Ponadto wśród krajów, w których złoto występuje w największych ilościach wymienia się m.in. Brazylię, Uzbekistan, Meksyk i Indonezję. Co ciekawe, kruszec ten w tych państwach stanowi jeden z najważniejszych towarów eksportowych. 

Warto zdawać sobie sprawę, że złoto można również poddać recyklingowi. W celu uzyskania czystego złota, odzyskuje się i ponownie przetapia istniejące już złote wyroby, takie jak np. biżuteria czy elektronika. Recykling złota jest częstą praktyką na całym świecie ze względu na ograniczone zasoby tego cennego kruszcu.

Złoto w Polsce

Zapewne nie każdy wie, że Polska w czasach średniowiecza była jednym z kluczowych producentów złota. Obecność złota była największa na Dolnym Śląsku, w szczególności w Legnickich Polach, Lwówku Śląskim, Górach Złotych, Pogórzu Izerskim i okolicach Złotoryi.

Wydobycie złota odbywało się także w Złotym Stoku – niewielkim miasteczku, które zlokalizowane jest blisko granicy z Czechami. Proces ten trwał ponad 700 lat i według szacunków, uzyskano około 16 ton czystego złota. Co ciekawe, w Złotym Stoku istniała nawet mennica, która przerabiała złoto na monety. 

Na dzień dzisiejszy, wydobyciem i produkcją złota zajmuje się w Polsce KGHM Polska Miedź S.A.. Jednak polskie złoto pochodzi ze złóż rud miedzi, w których kruszec ten stanowi tylko niewielką ich ilość. Pozyskiwanie złota obejmuje obecnie głównie tereny Dolnego Śląska, a dokładniej tereny Lubina, Polkowic i Rudnej. Natomiast cała produkcja złota odbywa się w hucie miedzi w Głogowie. 

Światowe wydobycie złota

Złoża złota są na świecie ograniczone. Oznacza to, że obecnie mamy do dyspozycji tylko to, co powstało tysiące lat temu. Jednak jak już wspomnieliśmy, złoto można recyklingować, czyli odzyskiwać z różnych przedmiotów, przetapiać i na nowo produkować np. monetę bulionową czy sztabkę lokacyjną. Obecnie większość tego metalu stanowi właśnie złoto pochodzące z recyklingu, które nie jest mniej warte niż nowo wydobyte czyste złoto. 

Ile złota wydobyto do tej pory?

Z ostatnich danych opublikowanych przez Światową Radę Złota w lutym 2023 roku wynika, że do tej pory udało się wydobyć dokładnie 208 874 ton tego cennego kruszca. Z tego złota udało się wyprodukować m.in. złote monety bulionowe, sztabki złota, czy złotą biżuterię. 

Ile złota na ziemi pozostało?

Jak podaje amerykańska agencja naukowo-badawcza US Geological Survey, na Ziemi pozostało około 50 000 ton królewskiego metalu. Szacuje się, że są to zasoby złota, które wystarczą na kolejne 20 lat. 

Jednak należy pamiętać, że nie jest to dokładna liczba, ponieważ ciężko to ustalić. Wyliczenia stanowią tylko dane orientacyjne. Mimo to warto zdawać sobie sprawę, że wydobycie rudy złota jest coraz trudniejsze, co wpływa na cenę tego królewskiego kruszca. 

Czy warto inwestować w złoto?

Złoto fizyczne stanowi świetną inwestycję i nie bez powodu nazywane jest bezpieczną przystanią, zachowując swą wartość podczas inflacji, zawirowań gospodarczych, kryzysów politycznych czy wojen. 

Można w niego inwestować na wiele sposobów, jednak najpopularniejszym rozwiązaniem jest zakup monet bulionowych lub sztabek złota, które produkowane są przez większość krajów na całym świecie. 

Aby zwrot z inwestycji był znaczący, a złoto można było z łatwością odsprzedać, należy wybierać produkty pochodzące od najbardziej znanych i renomowanych mennic oraz producentów, takich jak Argor-Heraeus, PAMP Suisse czy Valcambi. W ich ofercie można znaleźć m.in. bite i odlewane sztabki w różnej gramaturze, co sprawia, że każdy inwestor może sobie pozwolić na ich zakup w zależności od swoich preferencji i możliwości finansowych. 

Wśród monet inwestycyjnych prym wiodą te należące do Wielkiej Piątki, czyli:

• Amerykański Orzeł,
• Australijski Kangur,
• Kanadyjski Liść Klonowy,
• Krugerrand,
• Wiedeńscy Filharmonicy.

Zakup wymienionych powyżej monet jest gwarancją szybkiej odsprzedaży w przyszłości w dowolnym miejscu na świecie, co ma ogromne znaczenie w momencie, kiedy potrzebne są pieniądze. 

Jak i gdzie powstaje złoto – podsumowanie

Złoto powstało z pyłu kosmicznego oraz podczas Wielkiego Bombardowała, kiedy to doszło do zderzenia meteorytów z powierzchnią Ziemi, co spowodowało, że ciężkie pierwiastki takie jak złoto zatopiły się w jej wnętrzu. 

Dzięki tym wydarzeniom, złoto wydobywa się obecnie praktycznie na całym świecie, z czego kraje takie jak Australia, Chiny, Kanada, Rosja i Stany Zjednoczone wiodą w tym prym.